پایش معیارهای حیاتی جمعیت بز مرخز در زیستگاه آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش تحقیقات علوم دامی، مرکزتحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

2 محقق بخش تحقیقات علوم دامی، مرکزتحقیقات وآموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

3 استادیار بخش تحقیقات بیماری‌های زنبورعسل، کرم ابریشم و حیات وحش، موسسه تحقیقات سرم‌سازی رازی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

10.22034/bilj.2024.433806.1043

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی وضعیت موجود و ارزیابی مخاطرات جمعیت بز مرخز در زیستگاه آن انجام شد. به همین منظور، داده‌های سرشماری، پراکنش جمعیت و فراسنجه های زیستی برای بررسی سه معیار جغرافیایی، جمعیتی و ژنتیکی در چهار سیستم ارزیابی در خطر بودن سازمان خوارو بار جهانی(FAO)، اتحادیه اروپا (EU)، انجمن تولیدات دامی اروپا (EAAP) و تشکیلات خصوصی (NGO) جمع آوری شدند. دینامیک جمعیت درگذشته نیز به منظور بررسی تغییرات ژنتیکی با استفاده از نسخه دهم برنامه نرم افزاری Vortex شبیه‌سازی گردید. بر اساس آخرین سرشماری انجام شده، 1297 رأس بز مرخز در زیستگاه اصلی(50%)، سایر مناطق (7%) و ایستگاهها (43%) پراکنده شده بودند. محدوده پرورش بزمرخز در کشور و زیستگاه اصلی آن به مقدار قابل توجهی در چند سال اخیر کاهش یافته و 88% از جمعیت بز مرخز در زیستگاه های طبیعی، در دایره‌ای به شعاع کمتر از شش کیلومتر در آرمرده بانه متمرکز شده بودند. کاهش جمعیت ومولدین نر و ماده در زیستگاه طبیعی بز مرخز موجب کاهش اندازه مؤثر جمعیت و افزایش میزان همخونی در طی سال های متوالی شده است. همخونی در آخرین سال بررسی 1049/0 و نرخ آن (∆F) ازسال 1393 به بعد به بیش از 5/0% در هر نسل رسیده بود. نتایج این بررسی نشان داد که بر اساس تمامی سیستم های ارزیابی و معیارهای جمعیتی، جغرافیایی و ژنتیکی، این نژاد در زیستگاه خود در معرض خطر از بین رفتن بوده و حداقل بر اساس معیارهای دو سیستم ارزیابی در وضعیت بحرانی قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار