تأثیر عوامل محیطی و نوع اسپرم بر نرخ گیرایی تلیسههای هلشتاین
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
این تحقیق بهمنظور مشخص کردن نرخگیرایی در تلیسههای هلشتاین استان اصفهان با توجه به نوع اسپرم مصرفی، سال، فصل، نوبتهای تلقیح و سنین مختلف در زمان اولین تلقیح منجر به آبستنی انجام گردید. اطلاعات این پژوهش مربوط به 59 گله که شامل 73115 رأس تلیسه تلقیح شده با 3529 پایوت اسپرم تعیین جنسیتشده و 69431 پایوت اسپرم معمولی در بازه زمانی بهار 1369 تا بهار 1392 از رکوردهای مربوط به تلیسههای هلشتاین موجود در بخش آمار تعاونی کشاورزان و دامپروران صنعتی وحدت اصفهان بهدست آمد. صفت احتمال گیرایی با فرض توزیع برنولی و تابع وابسته لجیت (Logit)، مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت. نتایج حاکی از این بود که برای تمام زیر سطوح عوامل مورد بررسی بهجز در نوبتهای تلقیح سوم و چهارم و اسپرمهای ناشناخته نرخگیرایی بیشتر بود یا بهعبارتدیگر نسبت تلیسههای آبستن بهطور معنیداری (05/0>P) بیشتر بود. فقط در نوبتهای تلقیح پنجم و بالاتر این نسبت معکوس و نرخ غیر آبستنی تلیسهها بهطور معنیداری (05/0>P) بیشتر از آبستنها بود. متوسط احتمال نرخگیرایی بهدستآمده در فصلهای بهار و تابستان برابر با 53 درصد با احتمال گیرایی در فصلهای پاییز و زمستان برابر با 55 درصد اختلاف معنیداری داشت (05/0>P). احتمال نرخ گیرایی از تلقیح اول به سمت تلقیح پنجم و بالاتر دارای سیر نزولی بود بهطوریکه احتمال گیرایی اولین تلقیح به میزان 63 درصد بهطور معنیداری با بقیه تلقیحها اختلاف داشت (05/0>P). متوسط احتمال نرخگیرایی در تلیسهها برای اسپرمهای معمولی و تعیین جنسیتشده بهطور معنیداری (05/0>P) باهم متفاوت بود و بهترتیب برابر 58 و 41 درصد بود. بالاترین نسبت دامهای آبستن به غیر آبستن (75 درصد) در هنگام تلقیح بهصورت طبیعی حاصل شد. به نظر میرسد که در هنگام استفاده از نوع اسپرم بایستی برخی عوامل مؤثر بر نرخگیرایی موردتوجه قرار گیرد. نتایج این تحقیق میتواند در مدیریت تولیدمثلی تلیسهها در هنگام استفاده از اسپرمهای تعیین جنسیت شده و همچنین با توجه به عوامل محیطی مفید باشد.